| Zdjęcie 1 z 4
|
|
|
Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej
Współrzędne GPS: 17.17927 E, 51.13876 N
55-093 Kiełczów, Miejscowość: Kiełczów
Państwo: Polska
ul. Wrocławska 79
Podwrocławską wieś Kiełczów wzmiankowano w regestrze nuncjusza Galharda w 1335 r. jako villa Wigandi; już jako siedzibę parafii. Ok. 1530 r., czyli już na 8 lat przed oficjalnym wprowadzeniem Nowej Nauki w księstwie oleśnickim, miejscowi luteranie przejęli kościół parafialny. Ze względu na jego nienajlepszy stan w 1597 r. zbudowali nowy. Obecny, klasycystyczny wybudowany został w latach 1791-92 na resztkach cmentarza. Twórca tej nowej (klasycystycznej) wersji wiejskiego kościoła protestanckiego do dzisiaj nie został poznany. Remontowany w latach 1859 (elewacje), 1892, 1930-31. Obecnie pełni rolę kościoła parafialnego parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej. Po przejęciu przez katolików remontowany w 1969 r.
Jest to klasycystyczny budynek założony na planie prostokąta z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, murowany z cegły i kamienia. Ściany otynkowane. Kościół orientowany, typu salowego. Od północy do prezbiterium dobudowana prostokątna zakrystia przykryta dachem mansardowym. Korpus przykryty dachem jednokalenicowym. Oba kryte dachówką.
Charakterystyczne dla sakralnych budowli ewangelików purytańsko surowe elewacje akcentowane lizenami w tynku, obiega cokół i gzyms podokapowy (również w tynku). Pośrodku każdej z elewacji bocznych otwór wejściowy z nadświetlem zamkniętym łukiem odcinkowym.
Od zachodu, na osi, trzykondygnacyjna wieża na wysokim cokole zwieńczona ośmiopołaciowym hełmem łupkowym z blaszaną latarnią. Kondygnacje wieży wydzielone odsadzką, gzymsem i obramieniem w tynku. Na wieży dzwon z 1639 r. Okna dwóch niższych kondygnacji zamknięte łukiem odcinkowym, górnej - pełnym. Wejście główne przez kruchtę w wieży przekrytą sklepieniem kolebkowym z lunetami. Dwoje drzwi w kruchcie pod wieżą z okuciami klasycystycznymi (ok. 1792).
Oryginalne wnętrze, w którym wieniec dwukondygnacyjnych, murowanych empor dzięki trzem rzędom murowanych arkad filarowych organicznie wiąże się z nawą. Empora organowa na osi wybrzuszona. Łuki wszystkich arkad koszowe. Filary przyziemia z lizenami, lecz filary empor na cokołach z toskańskimi pilastrami wielkiego porządku. Nawa kryta pozornym, a kruchta w wieży prawdziwym sklepieniem kolebkowym z lunetami, w emporach i pod nimi stropy. Parapety chóru muzycznego i empor rozczłonkowane prostokątnymi płycinami w profilowanych ramach. Również przyłucza arkad zdobią płyciny. Pilastry na filarach dodatkowo akcentują i rytmizują wnętrze. Trzy kondygnacje niewielkich okien w opaskach z tynku, (środkowe - największe - zamknięte są łukami pełnymi, pozostałe zaś odcinkowymi), które z zewnątrz upodabniają kościół do budynku magazynowego, zapewniają niezwykle zharmonizowane oświetlenie wnętrza. Skromne, częściowo zniszczone organy, zgodnie z zachowaną sygnaturą zostały wykonane w 1791 r. Beniamina Gottlieba Englera z Wrocławia. Konserwację przeprowadził w 1937 r. W. Sauer z Frankfurtu. Skromny klasycystyczny ołtarz główny z ok. 1792 r. ujęty parą kolumn korynckich. Nad przerwanym naczółkiem symbol Opatrzności Bożej. Pierwotnie, jak w większości kościołów protestanckich tego okresu, stanowił ołtarzoambonę. Po przejęciu przez katolików dostosowany do potrzeb kultu katolickiego - w retabulum zamiast ambony znajduje się nisza z niezabytkową figurą Matki Boskiej.
Neogotycka chrzcielnica wykonana z szarego marmuru nosi datę 1841.
Z paramentów warto wspomnieć rokokowy kielich (poł. XVIII w.), z puklowaną dekoracją; dwa świeczniki cynowe z 2. poł. XVII i z końca XVIII wieku.
Z zabytków sepulkralnych interesująca jest polichromowana płyta nagrobkowa dzieci z rodu v. Biebran, z płaskorzeźbionymi figurkami zmarłych. Napis głosi: "W dniu 22.01.1668 r. o 7 wieczorem w Klein Weigelsdorf (ob. Kiełczów) urodził się Georg Abraham v. Biebran. Zmarł zaś 1.09. o 1 w południe, przeżywszy 1 rok i 32 tygodnie. W dniu 07.03.1669 r. o 5 po południu w Klein Weigelsdorf urodziła się Anna Sidonia v. Biebran. Zmarła zaś w tym samym roku 29.08, przeżywszy 25 tygodni. Wcześniej 12.10.1666 r. o 2 w nocy w Klein Weigelsdorf urodził się Wolf Abraham. Zmarł on 15.10, przeżywszy 3 dni. Niech Bóg ma ich w swojej opiece". Ponadto należy wymienić marmurowe epitafia inskrypcyjne w piaskowcowych rzeźbionych ramach: zm. w 1721 r. Adolfa Juliusza von Abschatz, obramione akantem i zwieńczonego półpostacią putta oraz zm. 07.07.1701 r. wysokiego urzędnika w Wirtemberdze i właściciela Kiełczowa - Jana Slatza, regencyjne ok. 1725, w taśmowo-akantowej ramie, w zwieńczeniu kartusz (prawdopodobnie niegdyś z malowanym na blasze portretem lub herbem zmarłego) ujęty przez dwa putta, u dołu ramy kartusz z płaskorzeźbioną kadzielnicą.
Do parafii z siedzibą w Kiełczowie - oczywiście protestanckiej - należały: Kiełczów, Piecowice, Mirków, Zgorzelisko, Kiełczówek, Pietrzykowice, Brzezia Łąka i Kamień. W roku 1778 w Kiełczowie udzielono 18 ślubów, zanotowano 70 urodzin i 48 zgonów.
Obecnie istniejący kościół jest jednym z najładniejszych w okolicy. Zbudowany został w latach 1790-92 na miejscu starego kościoła istniejącego około 200 lat. Kościół wzniesiono w stylu neoklasycyzmu typu salowego z obejściem i dwoma kondygnacjami empor. Wieża ma 31 metrów wysokości. Poświęcenie zbudowanej wówczas świątyni odbyło się w 1792 roku. Właścicielem wsi i zarazem patronem kościoła był jednak nie protestant, ale katolik - Starchwitz. Wyposażenie parafii obejmowało dwa łany. Kościół był pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej.
W roku 1845 we wsi znajdowało się sołectwo, 92 domy mieszkalne zamieszkałe przez 664 mieszkańców - w tym 96 katolików. Było też 5 młynów olejowych, a mieszkańcy hodowali 1650 merynosów. W roku 1907 Kiełczów (Gross Weigelsdorf) miał charakter parafii protestanckiej. Katolicy zamieszkali w Kiełczowie należeli do Archipresbyteratu Oleśnickiego (Oels). Posługiwali się w życiu na co dzień językiem niemieckim. Na początku XX wieku katolików w Kiełczowie było około 50 osób na 644 protestantów i 13 innowierców. Katolicy należeli do parafii w Brzeziej Łące (Kunersdorf) i tam też uczęszczali na nabożeństwa. Od 8.VI.1899 roku funkcję proboszcza parafii w Brzeziej Łące pełnił Hirt Robert Grimm. Kościół w Brzeziej Łące miał patrocinium św. Mikołaja. Proboszcz katolicki Robert Grimm z Brzeziej Łąki pełnił, obok funkcji pastoralnych, godność inspektora szkolnego (Kreisschulinspektor)na cały dekanat oleśnicki. Na terenie Kiełczowa (w roku 1907) była jedna szkoła 5 klasowa.
Z przeprowadzonego spisu ludności 17 maja 1939 roku dowiadujemy się, że Kiełczów miał 842 mieszkańców i obejmował obszar około 1025 hektarów. Wymienia się tez herb Kiełczowa, w którym wpisany jest znak dębu. Najbogatszym wówczas gospodarzem był niejaki Richard Lode, mający 54-hektarowe gospodarstwo.
Ostatnim sołtysem przed 1939 rokiem był Richard Marks (zginął on w czasie działań wojennych na wschodnim froncie), a jego następcą - Emil Scholz. Parafią ewangelicką w Kiełczowie zarządzał Werner Schmauch . Był on ostatnim pastorem w Kiełczowie. Z Kiełczowa wyjechał w 1945 roku do Niemiec; zmarł w Greifswald.
W 1945 roku po zakończeniu II wojny światowej, niemiecka ludność wyjeżdża sama lub zostaje wysiedlona do Niemiec w całości. Osadnicy polscy pochodzący głównie z kieleckiego nadają wsi Gross Weigelsdorf nazwę Kiełczów. W 1946 r. kościół przeszedł w ręce katolików polskich i nadano mu tytuł Matki Boskiej Różańcowej, a pod względem administracji kościelnej był filią Brzezie Łąki, aż do czasu erygowania parafii w Kiełczowie w 1972 roku.
Obecnie Kiełczów zamieszkuje ok. 3700 osób (dane z lipca 2008 r.) w ponad 400 domach na powierzchni 694,5 ha (stan na 2004 r.), co skutkuje tym, że w Gminie Długołęka jest drugą co do wielkości miejscowością. Aż 84% obecnej ludności Kiełczowa to osoby młode w wieku między 25-45 rokiem życia. W latach 1945-1951 Kiełczów administracyjnie wchodził w skład gminy Zakrzów w powiecie oleśnickim. Był wtedy umownie podzielony na Duży i Mały. Co ciekawe, Kiełczów Duży i Mały miały osobnych sołtysów.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego. Wieś obecnie jest podzielona na Kiełczów Kolonię i Kiełczów (Stary).
|