Nowa Słupia

Kolejną bardzo ważną miejscowością na turystycznej mapie regionu jest Nowa Słupia, leżąca u podnóża drugiego co do wysokości szczytu Gór Świętokrzyskich - Łyśca, zwanego również Świętym Krzyżem lub Łysą Górą (595 m n.p.m.). Lokalizacja u podnóża góry Łysiec, na którą od XIV w. licznie podążali pielgrzymi, pragnący dotrzeć do znajdującego się tam sanktuarium, sprawiła, że miejscowość rozwinęła się, pełniąc funkcję przystanku dla pielgrzymów. O istniejących tu z dawien dawna tradycjach pątniczych przypomina tajemnicza kamienna postać pielgrzyma, która znajduje się tuż przy wejściu na prowadzący na Łysiec szlak niebieski.

Świętokrzyski Pielgrzym

Postać Pielgrzyma Świętokrzyskiego to kamienna figura przedstawiająca klęczącego mężczyznę ze złożonymi do modlitwy rękami. Z postacią pielgrzyma wiąże się legenda, utrzymująca, iż jest to jeden z pątników podążających do Sanktuarium Świętego Krzyża. Ów mężczyzna przechwalał się, iż po wejściu na szczyt góry trafi prosto do nieba. Za grzech pychy został zamieniony w kamień. Podobno każdego roku figura przemieszcza się o jedno ziarnko piasku do przodu w kierunku szczytu. W momencie, kiedy dotrze do sanktuarium, nastąpi koniec świata.