Kudowa-Zdrój

Miejscowość powstała prawdopodobnie jako przysiółek Czermnej pod koniec średniowiecza w Obniżeniu Kudowskim, otwierającym się już na stronę południową i dlatego odznaczającym się łagodniejszym klimatem. Do czasów pruskich (i krótko po 1945 r.) nazywała się Chudoba z powodu chudych, czyli ubogich gleb.

Tutejsze wody mineralne zostały wspomniane w 1580 r. i już przed wojną trzydziestoletnią cieszyły się dość szerokim uznaniem. Z ok. 1636 r. pochodzi wiadomość o istnieniu tu urządzeń leczniczych, ale mimo częstych informacji o źródłach ich intensywniejsze wykorzystanie datuje się dopiero od 1769 r. Zostały one wtedy ocembrowane i zadaszone przez nowego właściciela - Johanna von Stillfried z Nowej Rudy. Rozwój zdroju nastąpił wówczas szybko: zagospodarowano tereny pod park i część rekreacyjną, powstały eleganckie obiekty. Interesujące, że równocześnie od lat 70. XVIII w. czynny tu był piec hutniczy, a potem wielki piec, aż do początku XIX w. przetapiający rudę hematytową z okolicy. Od połowy XIX w. uzdrowisko nabrało charakteru luksusowego ośrodka leczniczego, przyciągającego znanych i zamożnych kuracjuszy, w tym Polaków. Sporą część stanowili Żydzi, co plastycznie przedstawił film Hotel Bohemia produkcji NRD.

Po zakończeniu II wojny światowej bardzo szybko wznowiono działalność balneoterapeutyczną, przekształcając też wiele pensjonatów w całoroczne domy wczasowe. W 1963 r. nadano Kudowie prawa miejskie. W tychże latach włączono do niej kilka okolicznych wsi, w tym Zakrze o przemysłowym charakterze, które znacznie się rozwinęło. Po 1970 r. dokonano modernizacji dojazdu i samego przejścia granicznego Kudowa Słone - Náchod. Rozwój miejscowości zdynamizował się w ostatnich latach, także dzięki ustanowieniu na Zakrzu w 1997 r. podstrefy Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Dla uatrakcyjnienia kuracjuszom pobytu i dla pozyskania nowych gości w latach 2001-02 wybudowano przy ulicy Moniuszki 2a okazały ośrodek rekreacyjno-rehabilitacyjny w typie parku wodnego: Wodny Świat.

Dziś miasto z 10 tys. mieszkańców charakteryzuje się wielofunkcyjnością, w której uzdrowisko znalazło się jakby na uboczu. W Kudowie-Zdroju zaczyna się (lub kończy) jedna z najatrakcyjniejszych dróg w polskich Sudetach - Szosa Stu Zakrętów, prowadząca do Radkowa. Wybiega stąd też kilka szlaków w Góry Stołowe.